Symboolpolitiek en schijnveiligheid redden geen vrouwenlevens
Beeld door Hannah Vonk 251201
De media pakten er vorige week groots mee uit: gemeenten treffen maatregelen om de veiligheid van vrouwen en meisjes te vergroten. Eindelijk, dacht u vast. Net als ik. Maar helaas: de gemeenten hebben alleen maar een paar bosjes gesnoeid en enkele straatlantaarns geplaatst op donkere plekken. Wie de feiten kent, weet dat dit slechts symboolpolitiek is om schijnveiligheid te creëren.
Elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw vermoord. De dader is meestal een bekende, vaak haar (ex-)partner. Hoewel vrouwenmoord al eeuwenlang bestaat, heeft de maatschappij het pas onlangs als structureel probleem erkent. Sinds de moord op Lisa komen femicide en geweld tegen vrouwen eindelijk op de politieke agenda te staan. Eindelijk worden de ernst en omvang ervan onderkend. Eindelijk komt er actie. Eindelijk, dacht u vast. Net als ik.
Maar nee. Gemeenten menen de veiligheid van vrouwen en meisjes te kunnen vergroten door bosjes weg te snoeien en extra straatverlichting te plaatsen bij stille fietspaden. Dat vrouwen het meest te vrezen zouden hebben van een enge man in de bosjes is een hardnekkige, foute en levensgevaarlijke aanname. Negen van de tien keer is de dader namelijk een naaste of bekende. In ruim de helft van de gevallen is de moordenaar een (ex-)partner.
Begrijp me niet verkeerd. Elke aanpassing om de openbare ruimte veiliger en vriendelijker te maken juich ik van harte toe. Het gevoel van onveiligheid is iedere vrouw bekend. Ik ken geen enkele vrouw die nog nooit voorzorgsmaatregelen heeft getroffen, wanneer ze in het donker naar huis loopt of fietst. We komen liever een beer tegen dan een man. Maar gesnoeide bosjes en meer verlichting lossen het probleem niet op.
In tegenstelling tot wat populisten en sensatiebeluste media ons willen doen geloven, schuilt het grootste gevaar niet buiten. Het woont niet in een AZC, het zit niet verstopt in een bosje. Het bevindt zich in ons eigen huis. Statistisch gezien lopen vrouwen het grootste risico wanneer ze ’s avonds naast hun eigen vent in bed kruipen.
Vrouwenmoord door onbekenden komt aanmerkelijk minder vaak voor. Meestal gaat het dan om impulsieve daden door mensen (meestal mannen) met mentale problemen. Die laten zich echt niet weerhouden door minder struikgewas of meer verlichting. Net zomin als ze zich laten weerhouden door strenger strafrecht, maatschappelijk afgrijzen of de zoveelste stille tocht. Maar in plaats van te investeren in instanties en interventies met aantoonbare positieve effecten, bezuinigt de overheid op de geestelijke gezondheidszorg en hulpverlening.
Met je bosjes. En je straatlantaarns.
Elke acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord, omdat ze vrouw is.
Eén op de vier vrouwen in Nederland wordt slachtoffer van seksueel geweld.
De helft van de vrouwen ervaart fysiek grensoverschrijdend gedrag.
Vrijwel alle vrouwen maken seksuele intimidatie mee: thuis, op straat, op het werk, online, overal.
En de overheid snoeit bosjes. En plaatst een paar straatlantaarns.
Geweld tegen vrouwen is een structureel probleem, waarvoor geen simpele oplossing is. Seksisme zit immers diep verweven in alle lagen van onze maatschappij. Simplistische duidingen als ‘incidenten’ en ‘monsters’ doen ons geloven dat dit geweld sporadisch voorkomt. Dat doet het niet. Wereldwijd worden jaarlijks tienduizenden vrouwen slachtoffer van femicide. Terwijl u dit leest, zijn er alweer vrouwen gedood. Omdat ze vrouw zijn.
Symboolpolitiek en schijnveiligheid gaan geen vrouwenlevens redden. Wat op langere termijn wel helpt?
- Neem vrouwen serieus. Geloof vrouwen die melding maken van grensoverschrijdend gedrag, dwingende controle en stalking. En zie de ernst daarvan in.
- Spreek mensen aan op seksistische opmerkingen en ‘kleedkamerpraat’.
- Reken af met misogyne manfluencers, zorg voor goede rolmodellen en práát met jonge jongens.
- Houd op met het adagium ‘boys will be boys’ om fout gedrag te vergoelijken.
- Stop met misleidende krantenkoppen zoals ‘problemen in de relationele sfeer’, ‘incident’, ‘man kon relatiebreuk niet aan’ en ‘echtscheiding werd haar fataal’.
- Subsidieer organisaties en initiatieven die strijden tegen gendergerelateerd geweld.
- Faciliteer samenwerking tussen instanties om voorbodes, alarmsignalen en ‘rode vlaggen’ met elkaar te delen, patronen in kaart te brengen en actie te ondernemen.
- Implementeer best practices uit andere landen.
- Besteed op scholen aandacht aan de piramide van geweld tegen vrouwen en de schadelijke kanten van het vigerende beeld van mannelijkheid. En zet boeken als Every Man, Femicide en Voorbij de verbijstering op de leeslijst.
- Doe actief mee aan de jaarlijkse campagne Orange the World.
Kortom: het tegengaan van gendergerelateerd geweld en femicide vereist structurele aandacht, duurzame interventies en moedige actie. Van ons allemaal.
Meer lezen? LOVER schreef al eerder over dit onderwerp:
Ze kwamen niet thuis
Seksueel geweld: de pandemie die maar niet overgaat
Wij eisen de macht op
Steun LOVER!
LOVER draait al ruim vijftig jaar uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat een van Nederlands oudste feministische tijdschriften blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.