Ze kwamen niet thuis

Beeld door Kim Dijkstra

Ik schrijf dit met een brok in mijn keel.Want het gaat niet om een ver-van-mijn-bed-nieuwsbericht. Het gaat om meisjes en vrouwen zoals jij en ik. 

Lisa was zeventien. Ze fietste na een avond uit naar huis, precies zoals ik dat ontelbare keren heb gedaan, vol nachtlucht en muziek nog nagalmend in je hoofd. Maar zij kwam niet thuis. Ze werd onderweg aangevallen en vermoord. Safa was vierentwintig, moeder van vijf kinderen. Ze probeerde een nieuw leven op te bouwen, veilig te zijn, weg van een man die haar leven al te vaak beheerste. Maar ook zij kwam niet thuis. Haar lichaam werd gevonden in een bos bij Almere, vermoord, waarschijnlijk door dezelfde man van wie ze zich juist losmaakte.

En het houdt daar niet op. In de afgelopen weken werden ook vrouwen in Gouda, Vlijmen en Schiedam slachtoffer van huiselijk geweld. Joeweela, negenendertig jaar, werd in Gouda doodgeschoten door haar ex-partner, nadat ze aangifte had gedaan wegens mishandeling. Jessica, achtendertig jaar, overleed in Vlijmen aan de gevolgen van een geweldsincident thuis. En een zesendertigjarige vrouw werd in Schiedam dood aangetroffen in haar woning: haar partner werd aangehouden.

Twee, drie, vier, vijf vrouwen. Te veel. En dit zijn geen incidenten. Dit is een patroon. Femicide. Elke acht dagen sterft in Nederland een vrouw door haar partner of ex. En toch hoor ik nog steeds mensen zeggen: “Dit zijn uitzonderingen.” Maar dat zijn ze niet. Dit zijn waarschuwingen die we telkens weer negeren.

Ik voel woede, maar ook herkenning. Want ik ken de spanning van een donkere fietsrit, de opluchting als je veilig binnen bent, en de verhalen van vriendinnen die zich los moesten worstelen uit een gewelddadige relatie. Waarom leggen we de verantwoordelijkheid nog steeds bij vrouwen? “Ga niet alleen.” “Bel me als je thuiskomt.” “Kijk goed om je heen.” Alsof het ons falen is dat we worden aangevallen, terwijl de waarheid zo simpel als pijnlijk is: het probleem zit niet in onze keuzes, maar in het geweld van mannen.

Lisa, Safa, Joeweela, Jessica en de vrouw uit Schiedam hadden thuis moeten komen. Punt. Hun dood mag niet verzanden in bloemen en kaarsjes langs de weg, in een paar dagen collectieve verontwaardiging. Hun namen moeten blijven klinken als een aanklacht.

Niet nog een Lisa. Niet nog een Safa. Niet nog een vrouw die niet thuiskomt.

De nacht is er niet alleen voor wie geen angst kent. Maar toch voelt het vaak zo.Terwijl vrouwen plannen maken voor een avond uit, maken ze óók onbewust een strategie: hoe kom ik veilig thuis? Wat trek ik aan? Wie kan ik bellen als er iets gebeurt? De feministische actiegroep Dolle Mina roept: “Wij eisen de nacht op.” En dat doen ze niet zachtjes. In de nacht van zaterdag 30 op zondag 31 augustus stappen vrouwen in minstens vijftien steden massaal op de fiets en gaan de straat op. Zichtbaar, hoorbaar en onaangepast. Om te laten zien dat de nacht ook van ons is en om te pleiten voor veiligere fietsroutes. 

Dus aan iedereen die dit leest: kijk om je heen, luister naar de vrouwen in je omgeving, geloof hun angsten en verhalen, en spreek je uit. Sta niet toe dat het zwijgen onze samenleving blijft beheersen. Vecht mee voor een wereld waarin meisjes en vrouwen veilig thuiskomen. Want verandering begint niet bij beleid alleen, maar bij ons allemaal.