Liefde, waar ben je?
Een essay over de zoektocht naar connectie in een individualistische samenleving die chronisch online is.
The Declaration of Love: Jean Francois de Troy, 1724
De liefde. Volgens menigeen het mooiste wat er bestaat. Volgens sommigen zelfs het belangrijkste. Zo iemand ben ik ook. Zoals Olivia Dean zingt in I’ve Seen It: het is overal om ons heen en brengt het beste en het slechte in ons naar boven, maar het is iets dat we allemaal kennen en verlangen — ook al is het stiekem. Dus geen wonder dat ik, en waarschijnlijk vele andere met mij, ons afvragen: waar is de liefde gebleven?
Soms lijkt de liefde ver te zoeken. In ons drukke bestaan is er bijna geen ruimte voor, en wanneer we die ruimte wel maken, worden we ingeruild voor de volgende swipe op datingapps of geghost als we niet voldoen aan het perfecte plaatje. Wanneer de opties oneindig lijken, voelt de zoektocht naar liefde als een gokspelletje. Datingapps hebben ervoor gezorgd dat we liefde zijn gaan zien als een transactie, iets dat we kunnen krijgen met de druk op een knop. Want de tijd om eropuit te gaan en iemand te leren kennen hebben we niet. Ondertussen verdienen datingapps bakken met geld aan onze eindeloze zoektocht naar de “ware”, maar blijven echte connecties uit.
Volgens Bell Hooks is liefde geen zelfstandig naamwoord maar een werkwoord. Relaties kosten tijd en moeite, maar wat als dat niet meteen iets oplevert? Instant gratification en het najagen van kortstondige dopamine boosts heeft ons verpest. Wat je overhoudt is een generatie mensen die denkt dat liefde iets is dat niet voor iedereen is weggelegd. De moed zakt in onze schoenen en dat zorgt voor een hopeloos gevoel.
Hoe zijn we hier beland?
Het valt me op dat deze liefdeloze ontwikkeling erger is geworden na de pandemie. De mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen, op welk gebied dan ook, namen toe. Mensen vliegen weer naar alle uithoeken van de wereld om op reis te gaan, leggen al hun geluk in het vinden van de perfecte baan, of zijn zichzelf gaan “healen” na een eenzame periode waarin trauma naar de voorgrond trad. De nadruk op het verbeteren en optimaliseren van de “zelf” is groter dan ooit, met als gevolg dat relaties met anderen ondergeschikt lijken te worden.
Bovendien werd TikTok een wereldwijde hit in coronatijd. Mensen zochten elkaar online op omdat ze elkaar niet “in het echt” konden ontmoeten. Nu we weer dichter bij elkaar mogen staan dan anderhalve meter zou je denken dat er meer verbinding is, maar het tegendeel lijkt waar te zijn. Mensen zijn bijna vergeten hoe te verbinden met anderen in een fysieke setting. Social mediabedrijven lijken daarbij gebaat te zijn. Met algoritmes die ervoor zorgen dat je langer op je telefoon blijft kijken en polariserend gedrag belonen, zorgt social media ervoor dat mensen steeds verder van elkaar vervreemd raken. Een algoritme afgestemd op jouw verlangens lijkt natuurlijk veel interessanter dan het echte leven ontdekken.
De zoektocht naar perfectie
Deze vervreemding is voelbaar in de samenleving. Vrouwen, die steeds onafhankelijker worden, krijgen te horen dat ze geen relatie meer nodig hebben. Het enige wat zij nodig hebben is een succesvolle carrière, een goed lichaam, een aantal interessante hobby's, een knappe kop en ga zo maar door. Dit wordt natuurlijk ook door kapitalisme aangemoedigd met allerlei producten om je daar een beetje bij te helpen.
De standaard voor vrouwen om aan te voldoen aan een ideaalbeeld is niet meer alleen gekoppeld aan hoe aantrekkelijk ze zijn voor het mannelijk geslacht, door geinternaliseerd patriarchaat moeten ze het ook voor zichzelf willen doen. Want wie heeft er nog iemand nodig als je van jezelf houdt? Nee, het toegeven dat je liefde wil, past niet bij het "girlboss” imago. Populaire artikelen zoals: ‘Is having a boyfriend embarrassing now?’ zorgen ervoor dat heterovrouwen twijfelen aan het aangaan van relaties omdat dit genant zou zijn. Welkom in 2025.
Om maar niet te beginnen over de invloed die de patriarchale kijk op liefde heeft op mannen. Wanneer het vinden van romantische liefde een hopeloze opgave voor hen lijkt, krijgen zij als alternatief vrouwenhaat voorgeschoteld in manospheres. Steeds meer jonge mannen nemen conservatief gedachtegoed aan. Ze radicaliseren tot Andrew Tate aspiranten en verdrijven daarmee hun kans op liefdesgeluk verder en verder. In ruil voor een partner van vlees en bloed eindigen ze uiteindelijk in een perfecte AI-relatie waarbij zij het emotionele werk niet hoeven te doen.
Van hopeloos naar hopelessly romantic?
Deze voorbeelden zijn natuurlijk allemaal heel erg uitvergroot, maar ik zie de sporen ervan terug in mijn omgeving. Vrouwen die nóg harder aan zichzelf gaan werken en mannen decenteren uit hun leven en mannen die juist nog minder hun best gaan doen om deze vrouwen tegemoet te komen in wat zij van hen vragen (wat vaak normale behoeften zijn zoals duidelijke communicatie over intenties).
Maar ik zie ook dit: speeddate-events zorgen voor een échte eerste indruk, toenemende communities waarbij mensen elkaar op basis van hun interessen kunnen ontmoeten, en datingapps? Die verliezen leden. Echte liefde is namelijk iets waar je niet omheen kunt. Ook al leven we in gekke tijden, wat ons verbindt is dat we elkaar nodig hebben. Een lach, een knuffel, een zoen. Even die erkenning van: je mag er zijn. Wanneer we elkaar écht zien, zonder schaamte of verwachting, dat is waar de beste connecties ontstaan.
Dus heb lief. En verwijder die datingapps.
Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.