Vergeten vrouwen #13 Vrouwen van kleur als grondleggers van technologische innovaties

Beeld door Eva Jansen

In de geschiedenisboeken kom je ze niet vaak tegen, maar heldhaftige, geniale en excellerende vrouwen zijn van alle tijden. Ze zijn echter genegeerd, bestolen of simpelweg uit de annalen weggeschreven. Met de reeks Vergeten Vrouwen draagt LOVER bij aan het eerherstel dat ze verdienen. In deze editie: de onderbelichte technische uitvindingen van vrouwen van kleur.

Vrouwen van kleur komen zelden voor in de geschiedenis van technologie en innovatie, , hoewel zij vaak aan de basis stonden van ontwikkelingen die onze huidige wereld vormgeven. Niet ondanks, maar juist vanwege hun positie aan de randen van macht, ontwikkelden zij technologieën die het leven van velen verbeterden. Van medisch instrument tot beveiligingssysteem, van meubilair tot optische transmissie. Hun uitvindingen zijn niet alleen technische hoogstandjes, maar ook strategische antwoorden op structurele uitsluiting. Dit artikel werpt licht op acht vergeten vrouwen van kleur die in de schaduw van de geschiedenis opereerden, maar wier invloed onmiskenbaar is. Hun verhalen tonen hoe innovatie niet alleen draait om techniek, maar ook om gemeenschap, verzet en emancipatie.

1. Sarah E. Goode – ruimte maken waar geen ruimte is

In 1885 werd Sarah E. Goode een van de eerste Afro-Amerikaanse vrouwen met een Amerikaans patent. Haar cabinet bed, een opklapbed dat in een kast kon worden opgeborgen, was ontworpen voor stedelijke huishoudens waar ruimte schaars was. Wat vaak wordt afgedaan als ‘praktisch ontwerp’ was in feite een innovatieve oplossing voor structurele woonongelijkheid.

2. Miriam E. Benjamin – signaaltechnologie vóór Silicon Valley

Drie jaar later, in 1888, patenteerde Miriam E. Benjamin de signal chair, een stoel met een elektrionisch oproepsysteem waarmee hotelgasten personeel konden waarschuwen. De technologie werd later aangepast voor gebruik in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden en is een vroege vorm van interactief signaalverkeer, lang voordat ‘smart systems’ gangbaar werden.

3. Marjorie Stewart Joyner – schoonheid als collectief project

Marjorie Stewart Joyner ontwikkelde in 1928 een permanent wave machine waarmee langdurige krullen gezet konden worden. Meer dan een esthetisch hulpmiddel,was haar uitvinding een middel tot economische zelfbeschikking binnen de zwarte schoonheidsindustrie. Joyner trainde tienduizenden vrouwen en hielp hen om financiële onafhankelijkheid op te bouwen.

4. Valerie Thomas – wetenschap zichtbaar maken

In 1980 ontwikkelde Valerie Thomas de illusion transmitter, een apparaat dat driedimensionale beelden kon verzenden. De technologie werd gebruikt in de medische beeldvorming en ruimtevaart. Thomas werkte meer dan dertig jaar bij NASA,en zette zich onvermoeibaar in voor toegang van jongeren van kleur tot STEM-onderwijs.

5. Bettye Washington Greene – polymeerchemie in onzichtbaarheid

Bettye Washington Greene was de eerste Afro-Amerikaanse vrouw met een PhD in scheikunde die bij Dow Chemical werkte. In de jaren zeventig ontwikkelde zij nieuwe latexpolymeren en verbeterde industriële lijmen en coatings. Haar bijdragen liggen aan de basis van talloze alledaagse producten, ook al bleef haar naam grotendeels onbekend.

6. Patricia Bath – technologie voor gelijkheid in de zorg

Oogarts Patricia Bath vond in 1981 de Laserphaco Probe uit, een apparaat waarmee staar operatief verwijderd kan worden met behulp van lasertechnologie. Ze was de eerste Afro-Amerikaanse vrouw met een medisch patent. Haar uitvinding gaf wereldwijd miljoenen mensen hun zicht terug en onderstreepte dat medische technologie óók een mensenrechtenkwestie is. 

7. Marie Van Brittan Brown – beveiliging als zorgpraktijk

In 1966 patenteerde Marie Van Brittan Brown het eerste elektronische huisbeveiligingssysteem, compleet met camera’s, een monitor en een alarmsysteem. Ze ontwierp het systeem uit frustratie over politie die niet op tijd reageerde in haar buurt. Haar uitvinding ontstond vanuit de noodzaak tot zelfbescherming en groeide uit tot het fundament onder de moderne beveiligingsindustrie.

8. Madam C.J. Walker – ondernemen als emancipatiepraktijk

Madam C.J. Walker ontwikkelde aan het begin van de twintigste eeuw een succesvolle haarverzorgingslijn voor zwarte vrouwen. Ze werd de eerste vrouwelijke selfmade miljonair in de Verenigde Staten. Cruciaal was dat ze haar rijkdom gebruikte om andere vrouwen op te leiden, te organiseren en te ondersteunen. Haar onderneming was meer dan winst: het was een beweging.

Erkenning als politiek gebaar

Wat deze vrouwen delen is niet alleen hun vindingrijkheid, maar ook hun positie aan de rand van macht en zichtbaarheid. Hun innovaties ontstonden niet in een vacuüm, maar in een veld van racisme, seksisme en sociaaleconomische barrières. Toch slaagden zij erin technologie te ontwikkelen die miljoenen levens raakte — vaak zonder dat hun naam ooit genoemd is. Een feministische technologiegeschiedenis erkent dat kennisproductie altijd politiek is. Wie wordt gezien als maker van kennis? Wie krijgt toegang tot de middelen om te creëren? En wie bepaalt welke verhalen we vertellen?

Dit is een artikel in de reeks ‘Vergeten vrouwen’. Meer vergeten vrouwen van kleur leren kennen? Zie bijvoorbeeld het artikel Vergeten vrouwen #6.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.

Meer LOVER? Volg ons op X, Instagram, LinkedIn en Facebook.